Nowe odmiany żyta ozimego

Liczba odmian w Krajowym rejestrze żyta ozimego wyraźnie wzrosła.

W 2018 roku zarejestrowano 5 kolejnych odmian (populacyjną – Reflektor oraz mieszańcowe – KWS Classico, KWS Loretto, KWS Piano, KWS Trebiano), a także 4 składniki odmian mieszańcowych. Aktualnie Krajowy rejestr żyta ozimego liczy 64 odmiany, z których: 52 przeznaczonych jest do uprawy głównie na ziarno (27 odmian mieszańcowych, 25 odmian populacyjnych) oraz 11 składników odmian mieszańcowych. W Krajowym rejestrze znajduje się także jedna odmiana przeznaczona do uprawy na cele zielonkowe – Pastar.
Powiększająca się liczba odmian w Krajowym rejestrze stwarza trudności w dokonaniu właściwego wyboru. Zatem wybierając materiał siewny warto wesprzeć swoją decyzję dokonując analizy odmian w oparciu o wyniki badań PDO zawartych w tabeli 1. W opracowaniu tabelarycznym przedstawiono trzyletnie wyniki ważniejszych cech rolniczo-użytkowych odmian żyta ozimego zarejestrowanych w latach 2015-2018.
Najważniejszą cechą jaką rolnik bierze pod uwagę, wybierając odmianę do siewu w swoim gospodarstwie jest jej poziom plonowania. W sezonie wegetacyjnym 2016/2017 średni plon ziarna, wzorcowych odmian żyta ozimego, na przeciętnym poziomie agrotechniki (a1) w doświadczeniach PDO wyniósł 70,0 dt z ha (dla dwunastu odmian populacyjnych na przeciętnym poziomie agrotechniki) i był o 3,2 dt z ha wyższy niż w sezonie 2015/2016 (dla dziesięciu odmian populacyjnych na przeciętnym poziomie agrotechniki). W grupie odmian mieszańcowych wysokim poziomem plonowania wyróżniają się zwłaszcza – KWS Loretto, KWS Serafino, KWS Piano i KWS Theofano. Natomiast spośród odmian populacyjnych najlepsze pod względem poziomu plenności odmiany to Reflektor, Dańkowskie Granat, Dańkowskie Turkus i Dańkowskie Hadron.
Obok plonu ziarna, najważniejszej cechy decydującej o wyborze do uprawy,  istotne znaczenie ma również odporność na choroby. Obecnie najczęściej spotykanymi chorobami w uprawach tego zboża są rdza brunatna, septoriozy liści, rynchosporioza i mączniak prawdziwy. Do odmian o największej odporności na rdzę brunatną należą mieszańcowe odmiany – KWS Livado, KWS Serafino, KWS Mattino i KWS Trebiano. Natomiast najmniejszą odpornością na rdzę brunatną cechują się SU Nasri i Reflektor. Z kolei na septoriozy liści najbardziej odporna jest KWS Liviado, natomiast najniższą notę uzyskała odmiana Dańkowskie Skand.
Odmiany różnią się także dość wyraźnie w odporności na wyleganie. W odniesieniu do odmian populacyjnych większość nowych form mieszańcowych cechuje się już lepszą odpornością na wyleganie.
W porównaniu z odmianami populacyjnymi przeważająca liczba odmian mieszańcowych cechuje się większą liczbą opadania, ale ma mniejszą zawartość białka w ziarnie. Zarejestrowane odmiany żyta nie wykazują większego zróżnicowania pod względem terminu kłoszenia i dojrzewania.
W celu uzyskania wysokiego plonu, który przyniesie satysfakcję rolnikowi konieczna jest znajomość odmian. Producent może ułatwić sobie to trudne zadanie korzystając ze strony www.coboru.pl oraz z wydawanej co roku Listy Opisowej Odmian. Wspomóc się może także „Listą odmian zalecanych do uprawy na obszarze województw”. W roku 2018 odmianami zalecanymi do uprawy w największej liczbie województw są: SU Performer, Dańkowskie Granat i KWS Livado.

Mgr Anna Skrzypek
COBORU
Słupia Wielka

Ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe odmian żyta ozimego zarejestrowanych w latach 2015-2018 (wg COBORU)

Plon ziarna: a₁ – przeciętny poziom agrotechniki (bez ochrony); a₂ – wysoki poziom agrotechniki (zwiększone o 40 kg/ha nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami)

skala 9º – wyższe stopnie oznaczają korzystniejszą ocenę