Mechanizmy działania herbicydów w kukurydzy
Aby skutecznie eliminować chwasty trzeba wiedzieć jak działają substancje chwastobójcze.
W trzeciej a zarazem ostatniej części cyklu artykułów omawiających działanie substancji chwastobójczych wykorzystywanych w kukurydzy, zaprezentowane zostały herbicydy hamujące proces tworzenia i funkcjonowania mikrotubuli, zaburzające powstawanie kwasów tłuszczowych o bardzo długich łańcuchach oraz imitujące działanie naturalnych hormonów roślinnych.
Inhibitory tworzenia mikrotubuli – grupa K1 wg HRAC
Mikrotubule są strukturami pełniącymi wiele istotnych funkcji w roślinach, m.in. nadają kształt komórkom oraz uczestniczą w podziałach komórkowych. Herbicydem wykorzystywanym w kukurydzy, którego działanie polega na hamowaniu powstawania oraz funkcjonowania mikrotubuli jest pendimetalina. Substancja ta znajduje zastosowanie zarówno w przedwschodowej jak i wczesnej powschodowej ochronie plantacji. Pobierana jest przez korzenie oraz części nadziemne chwastów, następnie w bardzo ograniczonym stopniu przemieszcza się w tkankach. Eliminuje wybrane gatunki jedno- i dwuliścienne. Efektem działania pendimetaliny zastosowanej doglebowo jest zaburzenie wzrostu kiełka oraz korzeni zarodkowych, co sprawia, że gatunki wrażliwe zazwyczaj obumierają już na etapie kiełkowania i wschodów.
Inhibitory powstawania kwasów tłuszczowych o bardzo długich łańcuchach – grupa K3 wg HRAC
Herbicydy zaklasyfikowane do grupy HRAC K3 blokują działanie niektórych enzymów uczestniczących w procesie syntezy kwasów tłuszczowych, niezbędnych przy produkcji wosków roślinnych. Woski m.in. chronią roślinę przed nadmierną utratą wody, uszkodzeniami fizycznymi i czynnikami chorobotwórczymi. Kiełkujące rośliny pozbawione ochronnego działania wosków są bardzo podatne na działanie czynników zewnętrznych i szybko zamierają. Do ochrony kukurydzy obecnie dostępnych jest kilka substancji zaliczanych do grupy K3, są to: diemetenamid-P, flufenacet, S-metolachlor i petoksamid. Substancje te działają systemicznie (jednak dimetenamid-P w ograniczonym stopniu przemieszcza się w roślinie), pobierane są przede wszystkim przez kiełkujące chwasty. Dimetenamid-P i petoksamid zwalczają szereg gatunków jedno- i dwuliściennych, a flufenacet i S-metolachlor głównie jednoliścienne.
Syntetyczne auksyny (regulatory wzrostu) – grupa HRAC O
Syntetyczne auksyny, nazywane też regulatorami wzrostu, to grupa herbicydów o działaniu zbliżonym do działania endogennych auksyn, naturalnych hormonów roślinnych. Auksyny wywierają wpływ na przebieg wielu istotnych procesów zachodzących w roślinach m.in. stymulują lub hamują wzrost wydłużeniowy komórek, regulują ukorzenianie i dojrzewanie owoców oraz starzenie się roślin. Działanie herbicydów z grupy syntetycznych auksyn polega na zaburzaniu równowagi hormonalnej roślin, co uniemożliwia prawidłowy wzrost i rozwój gatunków wrażliwych. Pierwszymi objawami działania są deformacje liści, później zniekształceniu ulegają całe pędy, następnie dochodzi do zahamowania wzrostu. W końcu uszkodzone zostają tkanki przewodzące oraz błony komórkowe. Syntetyczne auksyny są herbicydami działającymi systemicznie, stosowanymi nalistnie na plantacjach zachwaszczonych gatunkami dwuliściennymi. Do ochrony kukurydzy aktualnie dostępne są 3 substancje z tej grupy: 2,4-D, dikamba oraz fluroksypyr.
mgr inż. Tomasz Snopczyński
IUNG-PIB w Puławach,
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu
