Jak dobrze ustawić kombajn?

Ustawienie kombajnu do zbóż nie stanowi wielkiego problemu, a część rolników prawie nie musi zmieniać konfiguracji, bo prócz zbóż nie zbiera innych gatunków. Problem jednak się pojawia, gdy chcemy kosić rzepak lub inne rośliny drobnonasienne. Montaż stołu do rzepaku jest dopiero początkiem drogi, a „diabeł tkwi w szczegółach” czyli w ustawieniach bębna młócącego, szczeliny i wiatru.

Z powodu zasadniczych różnic w konfiguracji dla zbóż i dla drobnonasiennych, wielu rolników i usługodawców posługuje się skrótami myślowymi: ustawienia jak dla zbóż lub jak dla rzepaku. Problem pojawić się potrafi, gdy chcemy zebrać inne, mniej typowe rośliny, przykładowo lniankę, len, ostropest plamisty. Do której więc grupy przyporządkować poszczególne rośliny i jakimi kryteriami się kierować? Spytaliśmy o to prof. Aleksandra Lisowskiego z SGGW.

Drobnonasienne, łatwowymałacalne i podatne na uszkodzenia, np. rzepak – wymagają zmniejszenia prędkości obrotowej bębna młócącego (w stosunku do zbóż). Zbyt wysoka prędkość wpływa na uszkodzenia nasion. Należy również zwiększyć szczelinę między klepiskiem a bębnem młócącym. Jeśli nasiona są trudnowymłacalne – postępujemy odwrotnie: zwiększamy obroty i zmniejszamy szczelinę – przypomina prof. Lisowski.

Do drobnonasiennych sita ustawiamy na najmniejszą szczelinę. Sito górne ma być ustawione na nieco większą, a dolne na nieco mniejszą szczelinę. Można zastosować sita otworowe, ale w praktyce są one rzadziej spotykane.

Prędkość obrotową wentylatora należy ustawić na mniejsze wartości, aby drobnych nasion nie tracić razem z plewami, które są usuwane przez strumień powietrza. Przykładowo dla drobnonasiennej i relatywnie lekkiej lnianki stosujemy wszystkie ustawienia identycznie jak dla rzepaku, a na koniec jedynie zmniejszamy wiatr do minimum.

W praktyce każde pole jest nieco inne i dlatego nawet tabelki w instrukcji obsługi podają pewien zakres wartości.

– To są zalecenia bazowe, względom których praktycznie należy skorygować nastawienia po przejechaniu 50-100 m i sprawdzeniu nasion w zbiorniku, czy nie ma połupanych lub czy nie ma zanieczyszczeń. Jak są połupane – zmniejszyć prędkość obrotową bębna młócącego. Jak są zanieczyszczenia – zmniejszyć szczelinę sit lub zwiększyć prędkość obrotową wentylatora. Z tyłu za kombajnem sprawdzamy, czy nie ma nasion w słomie (kłos, wiecha) lub pod słomą. Jeśli nasiona są w kłosie, to oznacza, że jest za mała szczelina omłotowa. Jeśli są nasiona luźne pod słomą to należy zmniejszyć
prędkość obrotową wentylatora – podkreśla prof. Lisowski.

Zbiór roślin oleistych będących zarazem włóknistymi niesie ze sobą kolejne problemy.

– Przy zbiorze lnu bardzo ważna jest ostrość nożyków i regulacja listwy nożowej tak, aby nożyki dobrze przylegały do stalek – mówi prof. Aleksander Lisowski. – Nie może być również szczelin, czy tzw. mostków przy podwójnych palcach w zespole tnącym. Te szczeliny są często zaspawane.  Łodygi lnu, zwierające włókno są trudne do ścięcia, stąd wymagania dobrego stanu technicznego zespołu tnącego. Dla kombajnu New Holland prędkość obrotowa bębna młócącego 640-800 obr/min, szczelina między klepiskiem a bębnem 10 mm. Dla John Deere będą to: prędkość obrotowa bębna młócącego 860 obr/min, wentylatora 800 obr/min, szczelina między klepiskiem a bębnem młócącym 6 mm (na wyjściu), sito górnego 10 mm, sito dolne 5 mm, przedłużenie sita górnego 12 mm. Dla marki Sampo Rosenlew ustawić należy prędkość obrotową bębna młócącego 900-1300 obr/min, wentylatora 600-700 obr/min, szczelinę między klepiskiem a bębnem młócącym 2-4 mm (na wyjściu), 8-12 mm (na wejściu), sito górne 5-8 mm, sito dolne 5 mm – tłumaczy Lisowski.

Jednoetapowy zbiór konopii siewnych jest praktycznie niemożliwy standardowymi kombajnami. Roślina jest zbyt wysoka, daje zbyt dużo zielonej masy, więc zbiera się ją specjalnymi kombajnami posiadającymi dwa hedery. Inną rzadką uprawą, mającą w sobie spory potencjał jest amarantus (szarłat), którego zbiór wymaga jazdy z dość wysoko uniesionym hederem, co nie zawsze mieści się w zakresie regulacji konkretnego modelu. Z rzadkich, a zyskujących na popularności roślin, najmniej kłopotu sprawia ostropest plamisty, który zebrać można jednoetapowo na ustawienia zbożowych.