Czy wapno pod orkę zimową to najlepsze rozwiązanie?
Wapnowanie wpływa korzystnie na glebę oraz wzrost i plonowanie roślin uprawnych.
Aby zabieg wapnowania był skuteczny koniecznie trzeba określić i zastosować właściwą dawkę wapna w możliwie najbardziej optymalnym terminie. Decyzję o wapnowaniu należy planować w warunkach, gdy odczyn gleby spadnie o 0,5 jednostki pH poniżej zakresu optymalnego dla danej kategorii agronomicznej.
Silne zakwaszenie gleb ciężkich poniżej 5,0, lekkich poniżej 4,5 staje się czynnikiem decydującym o przebiegu większości procesów fizykochemicznych i biologicznych w glebie, które to z kolei przekładają się na poziom plonów, na dobór roślin oraz ogólną kulturę i żyzność gleby. Zobojętnienia gleby (odkwaszenia) dokonuje się przez wapnowanie, czyli wprowadzenie do gleby zasadowych związków wapnia lub wapnia i magnezu. W warunkach bardzo niskiego pH (odczyn bardzo kwaśny lub kwaśny) trzeba stosować duże dawki wapna mające na celu gruntowną zmianę odczynu gleby. Pamiętajmy, że każda gleba ze względu na wielkość kompleksu sorpcyjnego posiada tylko jej właściwy zakres optymalnego odczynu. Powyżej tego zakresu wapnowanie jest zabiegiem nieuzasadnionym. Dawkę wapna określa się na podstawie ustalonych dla danej gleby klasy potrzeb wapnowania, które wynikają z odczynu i przynależności do określonej kategorii agronomicznej (Tab.1).
Podstawowa zasada dotycząca wapnowania mówi, że jego działanie będzie szybsze, równomierne, gdy dokładnie wymiesza się wapno z całą warstwą orną gleby. Dlatego trzeba wysiewać wapno w takim terminie, aby pomiędzy nim a siewem roślin następowało kilka zabiegów uprawowych, w tym także orka. Z tego względu najbardziej korzystnym wydaje się wysiew wapna latem na ściernisko po sprzęcie zbóż, rzepaku. Wtedy to mamy możliwość kilkukrotnego wymieszania wapna z glebą, zwieńczone orką siewną. Jednakże nie wszystkie rośliny schodzą z pola w okresie letnim i nie jest możliwe wapnowanie w zespole uprawek pożniwnych. W związku z tym termin wapnowania przesuwa się na późną jesień, kiedy to przychodzi czas na orkę zimową.
Wapnowanie pod orkę zimową to dobry termin pod warunkiem, że zostanie spełniony jeden warunek – wcześniej wysiane wapno musi zostać wymieszanie kultywatorem lub innym agregatem z wierzchnią warstwą gleby. W przeciwnym razie wapnowanie pod samą orkę nie będzie korzystne, gdyż podczas jej wykonywania znaczna część nawozu rozsianego na powierzchni roli spadnie na dno bruzdy. Wapno przemieszczone tak głęboko nie będzie w stanie odkwaszać warstwy ornej i nie będzie możliwości wymieszania go, aż do czasu kolejnej orki, kiedy to znów zostanie odwrócone na górę, w związku z czym efektywność zabiegu będzie niższa. W warstwie ornej rozwija się system korzeniowy i tam znajduje się większość składników pokarmowych, dlatego niezwykle istotne jest poprawienie jej właściwości fizykochemicznych.
Dokładne wymieszanie wapna z warstwą orną gleby ma istotny wpływ na efektywność zabiegu w pierwszym i drugim roku po wapnowaniu. Planując wapnowanie musimy także wziąć pod uwagę wymagania roślin względem odczynu i reakcje na wapnowanie. Do roślin nie znoszących kwaśnego odczynu należą m.in. jęczmień, lucerna, burak cukrowy, rzepak – w tym wypadku zaleca się wapnowanie pod przedplon. Z drugiej strony są rośliny, które powinny być uprawiane możliwie najpóźniej od wapnowania tj.: ziemniak, łubin żółty, owies. Pamiętajmy, że nie powinniśmy stosować wapna i obornika w jednym czasie. Najlepszym rozwiązaniem jest w jednym roku wysiać wapno a w drugim obornik. Decyzja o kolejności zabiegów zależy od odczynu gleby i potrzeb roślin.
Dr Piotr Ochal
IUNG – PIB Puławy
